İHALEDE İDARENİN TEMERRÜDE DÜŞMESİNİN SONUÇLARI
Muaccel olan bedel ödeme borcunu yerine getirmeyen borçlu temerrüde düşer. Bu çalışmanın konusunu oluşturan sözleşmelerde bu borçlu idare olarak karşımıza çıkmaktadır. Alacaklı yüklenici TBK m. 125’te bulunan seçimlik haklardan birini veya sözleşmeden dönme hakkını kullanabilir.
sözleşmeden dönen yüklenicinin idareden menfi zararının giderilmesini isteyebileceği gibi borcun ifasından vazgeçip müspet zararın karşılanmasını da talep edebileceği belirtilmektedir. Sözleşmenin idarenin borcunu ifa etmemesi sebebiyle sona ermesi halinde yüklenici temerrüt faizine hak kazanır. Temerrüt faizini aşan bir zararın bulunması halinde idareden bu zararın tazmini de istenebilir
Temerrüt faizi konusu para olan borçlarda söz konusudur. Para borcunun yerine getirilememesinin en önemli sonuçlarından birisi temerrüde düşen tarafın temerrüt faizi ödeme tehlikesi ile karşı karşıya kalmasıdır. Bedel ödeme borcunu ifa edemeyen idare, yüklenicinin talebi ile temerrüt faizi öder.
İdarenin temerrüt faizi ödemesi için kusurunun bulunması gerekmez Emsal İhale Yargı Kararı
Yargıtay 14. HD. 07.10.2008, E. 2008/10043 K. 2008/11109 “Buna göre, borçlunun kusuru olup olmadığına ve alacaklının bir zarar görüp görmediğine bakılmadan, borçludan yukarıda sözü edilen temerrüt faizi (gecikme faizi) istenebilir.”
Yüklenicinin bir zararı bulunmasa bile idare temerrüt faizini ödemek zorundadır. Emsal İhale Yargı Kararı
Yargıtay 5. HD. 26.2.2004, E. 2003/14338 K. 2004/1856 “Kanun koyucu para borcunun ödenmesinde temerrüde düşülmesi halinde, bir zararın mevcut olduğunu kural olarak benimsemiştir. Bu zararın tazmini iki bölüm de düşünülmüştür. Birinci bölüm ispat edilmeden tahsili talep edilecek zarar miktarıdır ki, bu temerrüt faizidir. Diğer bir deyişle temerrüt faizi miktarınca alacaklının zarara uğradığı yasal bir karine olarak kabul edilmiştir.”
Sözleşmede aksine bir düzenleme bulunmadıkça temerrüt faizi TBK m. 120/1 hükmünün yollamada bulunduğu Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunhükümlerine göre belirlenir.
YİTS.’de ise temerrüt faizine ilişkin hükümlere yer verilmemiştir. Kamu ihale inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin genellikle tacir ve işin gereği ticari olduğu görülmektedir. Yüklenicinin istemi üzerine Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun m. 2/2 de bulunan özel düzenleme üzerine hakim tarafından ticari temerrüt faizine hükmeder. Temerrüt faizi borcun itfa edildiği ana kadar işlemeye devam eder.
Temerrüt faizi Konulu Emsal İhale Yargı Kararı
Yargıtay HGK. 12.09.2012, E. 2012/19-314 K. 2012/557 “…borçlunun para borcunu zamanında ödememesi ve temerrüde düşmesi üzerine kanun gereği kendiliğinden işlemeye başlayan ve temerrüdün devamı müddetinde varlığını sürdüren, alacaklının zararın varlığını ve miktarını ve borçlunun kusurunu ispat zorunda kalmaksızın borçlunun ödediği ve miktarı yasalarla belirlenmiş asgari, maktu bir tazminattır.”
Yüklenicinin zararı temerrüt faizi ile karşılanmayacak bir hal almış olabilir. Yüklenici, mütemerrit idareden temerüt faizinin yanında zararının karşılanmayan kısmına yönelik aşkın zararın giderilmesi talebinde bulunabilir. TBK m. 122’e göre hakimin aşkın zarar hususunda karar verebilmesi için idarenin kusurunun bulunması gerekir.
